Van een bewoner van de Willemstraat:
Het is een mooie traditie dat er op koningsdag een vrijmarktgebied in de binnenstad is ingesteld waar bewoners van Utrecht zonder vergunning hun (overbodige) spullen te koop mogen aanbieden. Het gebied dat voor de Vrijmarkt is vrijgegeven is traditiegetrouw al meer dan veertig jaren hetzelfde gebied. Degenen die op de vrijmarkt hun spullen willen aanbieden hoeven daar geen vergunning voor aan te vragen, maar commerciële partijen moeten dat, terecht, wel. Dit om er voor te zorgen dat commerciële partijen niet massaal de ruimte voor de vrijmarkt overnemen en bezet houden.
De essentie van de traditionele Vrijmarkt is, de naam zegt het al, het mogelijk maken voor burgers om, één avond en dag per jaar, vrij te mogen handelen. Dat is de essentie van de Vrijmarkt en, laten we eerlijk zijn, ook het bestaansrecht en de charme er van. Niet de commercie staat op die dag centraal, maar de amateur-handelaar.
Althans, zo zou het moeten zijn.
Zonder overleg met de bewoners is dit jaar besloten dat een deel van de Willemstraat in Wijk C, voor het eerst sinds decennia, geen vrijmarktgebied meer zou zijn. Dat besluit is ons bewoners pas vlak voor de Vrijmarkt kenbaar gemaakt. Dat besluit heeft, zo heb ik geobserveerd, vergaande consequenties voor het hart van wijk C gehad, dit jaar. De Willemstraat en omgeving is immers het hart van het oude Wijk C. Veel bezoekers van de Vrijmarkt begonnen, van oudsher, hun wandeling over de Vrijmarkt door de Willemstraat.
Vorig jaar werd de eerste barrière al opgeworpen omdat daar waar de Willemstraat aansluit op de Waterstraat een hek werd geplaatst, waardoor de Willemstraat op koningsdag en de avond ervoor een doodlopende straat werd. Dit jaar was het deel van de Willemstraat vanaf de Bergstraat tot aan de Waterstraat ineens geen vrijmarktgebied meer. Het gevolg was niet alleen dat dat deel van de Willemstraat veel minder vrijmarkthandelaren had (een deel van de bewoners waren burgerlijk ongehoorzaam en lieten zich hun traditionele verkoopplek niet ontnemen), maar het had ook voor de rest van de Willemstraat en omgeving verstrekkende gevolgen.
In het gehele gebied rond de Willemstraat waren er nog nauwelijks kraampjes te zien. Logisch ook omdat dat hele gebied geen doorstroming meer kende doordat de Waterstraat vanaf de Dirk van Zuylenstraat tot de St. Jacobsstraat afgezet was met hekken, en zoals ik eerder vermelde: de Willemstraat door hekken in een doodlopende straat was veranderd. Daardoor is ook de verbinding van dit stukje vrijmarkt met de rest van het vrijmarktgebied verbroken, waardoor het vrijmarktgebied rond de Willemstraat geïsoleerd is geraakt van de rest van de vrijmarkt.
Waarom?
Feitelijk is het hele gebied rond de Willemstraat onaantrekkelijk geworden voor de Vrijmarkt omdat dat deel van de Waterstraat door hekken de doorstroming van bezoekers onmogelijk maakt. Die hekken staan er maar met één doel: om het voor café De Ouwe Dikke Dries mogelijk te maken om optimaal te kunnen profiteren van de festiviteiten rond Koningsdag.
Dat betekent dat de gemeente, door ervoor te kiezen de belangen van één commerciële partij voorrang te geven, de belangen van de rest van de buurt en veel bezoekers van de vrijmarkt daaraan ondergeschikt heeft gemaakt.
Hoe kan dat?
De Ouwe Dikke Dries krijgt elk jaar een vergunning om ‘live’ muziek te mogen produceren. Muziek die een bepaald publiek aantrekt die, in het verleden voor een enorme opstopping zorgde op het punt waar de Willemstraat en de Waterstraat elkaar raken. Dat was een probleem. Vorig jaar heeft men geprobeerd dat probleem op te lossen door hekken te plaatsen en een beperkt aantal bezoekers in de, op de ruimte die op die manier ontstond, toe te laten. Feitelijk betekende dat dat De Ouwe Dikke Dries dat deel van de Waterstraat exclusief als ‘eigen’ gebied mocht annexeren. Dat was op zichzelf al een vreemde, en wat mij betreft onacceptabele situatie.
Het ‘probleem’ dat daarmee werd opgelost was immers een probleem dat veroorzaakt was door de vergunning die De Ouwe Dikke Dries van de gemeente kreeg om ‘live’ muziek te mogen maken. Men had er ook voor kunnen kiezen om De Ouwe Dikke Dries die vergunning niet meer toe te kennen omdat het verlenen van die vergunning tot het probleem leidde van de opstopping die door het verlenen van die vergunning was ontstaan.
In plaats daarvan werden de lasten op de bewoners van de omgeving van De Ouwe Dikke Dries afgewenteld, door het plaatsen van die hekken. Daardoor werd de doorstroming van bezoekers effectief belemmerd, met een negatief effect voor de bewoners die hun spullen probeerden te verkopen.
Dit jaar werd een deel van dat traditionele vrijmarktgebied opgeheven, ten bate van de belangen van de uitbater van De Ouwe Dikke Dries. Dat vind ik, als bewoner van de Willemstraat, helemaal onacceptabel. Het tast immers de essentie van de Vrijmarkt aan, ten bate van één commerciële partij. Feitelijk is dat te belachelijk voor woorden.
Het is traditie dat er op Koningsdag en de avond ervoor in een bepaald gebied Vrijmarkt mogelijk is. Commerciële belangen horen die traditie niet te beperken. Als commerciële belangen de Vrijmarkt in de weg zitten, dienen die commerciële belangen te wijken voor de belangen van de bewoners en bezoekers van de Vrijmarkt.
Ook als De Ouwe Dikke Dries geen vergunning meer krijgt om ‘live’ muziek te produceren, kan de uitbater van De Ouwe Dikke Dries goed verdienen aan de extra klanten die het café ook dan zullen bezoeken, zonder dat de belangen van de bewoners van wijk C daaraan opgeofferd hoeven te worden.
Conclusie
De Willemstraat en omgeving hoort volgend jaar weer voor de volle honderd procent vrijmarktgebied te worden, zonder hekken die van de Willemstraat een doodlopende straat maken en die van de Waterstraat een exclusief Ouwe Dikke Dries-gebied maken. Die Waterstraat hoort ook op de Vrijmarkt openbaar gebied te zijn.
Omdat de vergunning om ‘live’ muziek te maken voor opstoppingen zorgt daar waar de Willemstraat de Waterstraat raakt, dient de vergunning daarvoor in 2024 niet meer verstrekt te worden. Dat zorgt er meteen voor dat de bewoners en bezoekers van de Vrijmarkt in de Willemstraat en omgeving gevrijwaard zijn van de overlast die die ‘live’ muziek voor hen oplevert.
Misschien dat het dan ook mogelijk wordt dat mensen die een instrument bespelen dat ook in dit gebied kunnen doen zonder door de muziek van De Ouwe Dikke Dries overstemd te worden.
Maar het belangrijkste argument is dat het probleem van een opstopping van bezoekers aan het einde van de Willemstraat op die manier opgelost wordt, zodat de Willemstraat en omgeving weer deel gaan uitmaken van de flow van het vrijmarktgebied.
De essentie van de Vrijmarkt mag nooit opgeofferd worden aan de belangen van commerciële partijen. Anders ontstaat er een glijdende schaal waardoor uiteindelijk de Vrijmarkt wordt opgeofferd aan commerciële belangen, zoals dat dit jaar al te zien en te merken was in de Willemstraat en het gebied er om heen.
